Czym naprawdę jest Kościół

Cechy Kościoła

A jaki jest Kościół? Weźmy najpierw wyliczenie cech Kościoła, które znajduje się w Dziejach Apostolskich. Pierwsi chrześcijanie trwali we wspólnocie, nauce apostołów, łamaniu chleba i modlitwie (Dz 2, 42).

Wspólnota, po grecku koinonia, oznacza jedność moralną, zakłada wzajemną przyjaźń i jednomyślność, a ponadto wskazuje na dzielenie się dobrami materialnymi. Nauka apostołów to treść chrześcijaństwa, jego poglądy, wiarygodna doktryna. Łamanie chleba to Eucharystia. Powyższe wyliczenie wskazuje, że na życie Kościoła składają się i miłość, i wiara głoszona publicznie, i sfera sakramentalno-liturgiczna.

Ogólniejsze wyliczenie cech Kościoła znajdziemy w wyznaniu wiary, w odmawianym w czasie Mszy Świętej Credo. Powtarzamy: Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół. O tym Kościele, naszym Kościele katolickim, Sobór Watykański II powiedział, że trwa on w Kościele Chrystusowym, czyli w ponadczasowej wspólnocie zgromadzonej wokół Chrystusa.

Kościół jest jeden. Bardzo mylące jest więc mówienie o licznych Kościołach. Grupy protestanckie to w istocie stowarzyszenia i ruchy religijne, które, choć bynajmniej nie pozbawione wartości, nazwy Kościołów przyjmować jednak nie powinny. Co najwyżej partycypują one w pewien sposób w jednym prawdziwym
Kościele.

Tylko taki Kościół jest powszechny, obejmując wierzących wszystkich miejsc i czasów. Słowo ‘powszechny’ jest notabene tłumaczeniem greckiego przymiotnika katholike, czyli znaczy to samo co ‘katolicki’. Tymczasem termin ‘katolicki’ jest zwykle pojmowany błędnie jako określenie jednej z organizacji kościelnych.

Kościół jest święty – to znaczy pozostaje blisko Boga, który nań promieniuje swoją świętością, miłością i mądrością. Już w Starym Testamencie lud Boży był nazywany świętym z tej właśnie racji, a nie z powodu swoich czynów. Członkowie Kościoła bywają świętymi, ale najczęściej potrzebują pokuty. Kościół jako instytucja Boża przyjmuje grzeszników i ich uświęca, nie tracąc swej świętości.

Kościół jest apostolski, gdyż opiera się na apostołach, ich czynach i nauce. Następcami apostołów są w Kościele biskupi. Ponieważ apostoł oznacza po grecku wysłannika, społeczność Kościoła ma nie tylko trwać w nieprzyjaznym świecie, ale i iść do niego. Ewangelizacja, czynne apostolstwo, należy do koniecznych cech i obowiązków Kościoła.

Organizacja

Kościół ma też cechy organizacyjne, które nieraz rzucają się w oczy bardziej niż jego cechy duchowe. Te cechy zewnętrzne są jednak konieczne, jak ciało dla duszy. Kościół ma łączyć ludzi w widzialny organizm społeczny, potrzebuje papieża, biskupów, księży, parafii, szkół, stowarzyszeń. Kościół niewidzialny i idealny to szkodliwa mrzonka.

Dlaczego cechy zewnętrzne są bardziej widoczne? Po części wynika to ze słabości natury ludzkiej. Lepiej widzimy to, co zewnętrzne. Także naszych bliźnich oceniamy według ich wyglądu, sukcesów, a dopiero z czasem odkrywamy ich walory umysłowe i duchowe. Kościół jako organizacja może imponować – rozmiarami, skutecznością, istnieniem od dwóch tysięcy lat.

Inaczej mówiąc, Kościół bywa nieświadomie widziany na wzór organizacji świeckich oraz państw. Jak państwa dzieli się go na masy i na rządzących. Księża chcą wtedy pokierować wszystkim i możliwie dużo zrobić, jak sprawni urzędnicy, wierni zaś zajmują postawę bierną i roszczeniową, jak obywatele państw dzisiejszych. Takie myślenie jest, niestety, wewnątrz Kościoła dość częste.

Częściej jednak zniekształcenie obrazu Kościoła stanowi skutek świadomych zabiegów propagandowych. Dla rządzących dzisiejszymi rozdętymi państwami oraz dla ludzi mediów Kościół stanowi konkurencję. Sami chcą zdominować życie społeczne.

Walcząc z Kościołem, nie chcą mówić, że walczą ze wspólnotą, do której dobrowolnie należy w Polsce gros obywateli. Nie chcą mówić, że wadzi im wpływ Bożych prawd na życie społeczne. Udają więc, że Kościół to grupa księży, którą oskarżają o wtrącanie się do polityki. Chcą wbić klin między świeckich a duchownych. Tymczasem hierarchia, nawet patrząc na sposób świecki, reprezentuje ogół wiernych, Kościół jako wspólnotę.

Michał Wojciechowski Autor jest świeckim profesorem teologii na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, biblistą. Ostatnio opublikował m.in. książki Etyka Biblii, Od Biblii do gazet, Za rodziną, Bóg stał się dzieckiem fot. ks. Henryk Zieliński/Idziemy Idziemy nr 18 (501), 3 maja 2015 r.