Cukier powoduje szybki wzrost stężenia glukozy we krwi, a tymczasem lepsze jest równomierne rozłożenie jej poziomu w czasie. W przeciwnym razie doprowadzimy do nietolerancji glukozy, a w następstwie do cukrzycy. Aż 80 proc. kobiet z nadwagą po 50. roku życia ma cukrzycę typu II, czyli nabytą. To wynika ze złych nawyków żywieniowych. Procentowy udział energii z węglowodanów powinien być w przedziale od 55 do 75 proc., ale z węglowodanów prostych – czyli cukru i owoców – poniżej 10 proc.
Czy syntetyczny słodzik to dobra alternatywa?
Na rynku mamy duży asortyment wartych polecenia słodzików naturalnych. Dobrym słodzikiem jest stewia, którą możemy kupić albo jako roślinę, albo w postaci przetworzonej w aptece. To bezpieczny słodzik, który może być używany na zimno i na gorąco.
Słyszy się przeciwstawne opinie na temat niektórych produktów. Można znaleźć informacje, że np. ryby są zdrowe ze względu na cenne kwasy tłuszczowe, ale mogą zawierać metale ciężkie. To jeść czy nie jeść? I jak się nie zgubić w natłoku sprzecznych informacji?
Najlepiej zachować zdrowy rozsądek. Jeśli akurat o ryby chodzi, to jedno i drugie jest prawdą. Ze względu na zanieczyszczenia lepiej kupić rybę, która żyje na środku morza, jak dorsz czy śledź, niż żerującą przy brzegu flądrę. Biorąc pod uwagę obecność kwasów z grupy omega 3, zdrowsze są ryby bardziej tłuste. Natomiast jeśli spojrzymy na rybę pod kątem przyswajalności kwasów tłuszczowych, to żyjąca na wolności będzie zdrowsza niż hodowlana. I trzeba pytać w sklepie, skąd pochodzi ryba. Jako konsumenci mamy prawo wiedzieć.
A więc ważna jest różnorodność?
Najważniejsza zasada zdrowego żywienia to właśnie różnorodność. Produkty różnią się składem. Nie chodzi tylko o witaminy, ale choćby warzywa będą zawierały pozostałości herbicydów czy metale ciężkie. I jeżeli będziemy tę żywność spożywali bardzo różną, to jest mniejsze niebezpieczeństwo, że dostarczymy czegoś za dużo. Nie zapominajmy też, że lepiej jest jedzenie gotować, dusić na wodzie albo piec, niż smażyć. W procesie smażenia tworzą się wolne rodniki i rakotwórcze wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Raz na jakiś czas można coś usmażyć, ale nie może to być codzienne pożywienie.
Mówiła Pani o kilku porcjach warzyw dziennie. Ważne, żeby ich było jak najwięcej, czy żeby były sezonowe?
Jak najwięcej, z naciskiem na sezonowe. Ostatnie zalecenia diety śródziemnomorskiej mówią, że droga od producenta do konsumenta musi być jak najkrótsza. Żeby ten produkt był jak najbardziej naturalny, jak najbardziej świeży i lokalny. Importowanie wszystkiego nie ma sensu, bo wymaga większej ilości dodatków chemicznych. Coraz więcej osób ma problemy z nietolerancją pokarmową albo z alergią. Pacjenci skarżą się na bóle głowy i ciągłe zmęczenie. To może być spowodowane przez barwniki czy konserwanty.
Czy w Warszawie są miejsca, gdzie można uzyskać bezpłatną poradę dietetyka?
U nas w Instytucie możliwa jest porada w ramach ubezpieczenia w NFZ. Pacjent skierowany przez lekarza pierwszego kontaktu zaczyna leczenie od grupowej porady dietetycznej, potem wprowadza w życie zalecenia i jeśli lekarz tak zdecyduje, czekają go kolejne porady indywidualne.
Jak znaleźć w sobie motywację? Argumenty dotyczące zdrowia przekonują nas dopiero wtedy, gdy zaczynamy chorować. Jak się zmotywować?
Warto wiedzieć, jakie korzyści daje zdrowe odżywianie. A właśnie ono sprawia, że mamy dużo energii, lepszą pamięć i łatwiej się koncentrujemy. Poprawia także naszą kondycję emocjonalną. Zdrowo jedząc, nie tylko możemy mniej obawiać się chorób, ale także lepiej się czuć. A mając więcej energii, możemy ją spożytkować, robiąc coś, co lubimy. O tym, czy mamy siłę spotkać się po pracy ze znajomymi, iść na spacer czy już tylko usiąść przed telewizorem, decydują także nawyki żywieniowe.
***
Lucyna Pachocka, doktor nauk medycznych, kierownik Ogólnopolskiego Centrum Dietetyki Instytutu Żywności i Żywienia, adiunkt w Zakładzie Żywienia Człowieka WUM, nauczyciel akademicki, członek Rady Programowej Studiów Podyplomowych kierunku Dietetyka w IŻŻ, członek Polskiego Towarzystwa Dietetycznego i Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych.
 | rozmawiała Joanna Piekarska |
Co? Gdzie? Kiedy?
