Przyjęcie lub odrzucenie spadku

Spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, może przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności bądź też spadek odrzucić. I to nie zmieni się, nadal decyzję podejmuje spadkobierca. Podobnie jest z terminem złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Termin ten nie został zmieniony. Może ono zostać złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Zgodnie z obowiązującymi jeszcze przepisami brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym sześciomiesięcznym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli ograniczeniem odpowiedzialności do wartości spadku. Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Od 18 października 2015 roku przepis ten przestanie obowiązywać.

Zgodnie z nowelizacją brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule do swojego powołania, jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza – ograniczonym do wartości stanu czynnego spadku.

Brak oświadczenia będzie zatem powodował skutek ustawowy w postaci przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a więc ograniczającego odpowiedzialność spadkobiercy tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku, nie zaś – jak to ma miejsce do 17 października 2015 roku – przyjęcia prostego, a więc bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe, tj. zarówno mieniem spadkowym, jak i mieniem własnym.

Bardzo ważnym skutkiem nowelizacji prawa spadkowego jest zatem ograniczenie osobistej odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe do takiej, jaką ponosiłby spadkodawca. Do 17 października 2015 roku przyjęcie spadku przez spadkobiercę bez ograniczenia odpowiedzialności za długi powoduje niezwykłe uprzywilejowanie pozycji wierzyciela, który może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń w pełnej wysokości, zarówno z majątku spadkowego, jak i majątku osobistego spadkobiercy. Uprzywilejowanie to zmieniła wchodząca w życie nowelizacja kodeksu cywilnego.

Edyta Pisarczyk-Kulon Autorka jest radcą prawnym Idziemy nr 39 (522), 27 września 2015 r.