fot. pixabay
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Odrzucenie spadku oznacza rezygnację ze spadku z mocą od daty otwarcia spadku, a zatem odrzucający nie nabywa żadnych aktywów ani pasywów składających się na spadek.
Oświadczenie co do przyjęcia albo odrzucenia spadku dotyczy zarówno dziedziczenia z ustawy, jak i dziedziczenia na podstawie testamentu. Dla każdego spadkobiercy termin na złożenie oświadczenia może być inny. Na przykład spadkobierca, który dowiedział się o istnieniu testamentu i fakcie powołania go do dziedziczenia, ma sześciomiesięczny termin na złożenie oświadczenia (od tej daty – uzyskania informacji o spadku).
Nie każdy spadkobierca ma wiedzę na temat stanu majątku zmarłego. Inaczej wygląda sytuacja, kiedy zmarłym jest mąż, który wspólnie z żoną prowadził gospodarstwo domowe i wspólnie podejmował decyzje w sprawach majątkowych. Żona zmarłego nie będzie miała problemu z podjęciem decyzji o sposobie przyjęcia albo nawet o odrzuceniu spadku, ponieważ zna sytuację zmarłego. W przypadku dorosłych dzieci zwykle sytuacja również jest prosta, jeżeli utrzymują relacje z rodzicami i wspierają ich w podejmowaniu decyzji. Za spadkobierców, którzy są dziećmi zmarłego, ale nie są jeszcze pełnoletni, zgodę na złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku i jego sposobie albo wręcz odrzuceniu spadku, wyrazi sąd opiekuńczy. Zatem ich interesy również są zabezpieczone.
Wiedza o sytuacji majątkowej zmarłego nie jest już tak oczywista w przypadku dzieci rodziców rozwiedzionych, które nie utrzymywały kontaktu ze zmarłym. Podobnie może być z innymi spadkobiercami, którzy nie utrzymują bliskich kontaktów ze zmarłym, a zostali powołani do spadku czy to z ustawy, czy na podstawie testamentu.
Zmiana kodeksu cywilnego, która weszła w życie 18 października 2015 r., odwróciła sytuację spadkobierców oraz ich ewentualnych wierzycieli. Spadkobierca może przyjąć spadek wprost z wszystkimi aktywami i pasywami, może też przyjąć spadek do wysokości jego aktywów. Przed zmianą brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy powodował przyjęcie spadku wprost, a więc zarówno co do aktywów, ale i w sposób nieograniczony co do długów spadkodawcy. Zmiana Kodeksu cywilnego poczytuje brak aktywności spadkobiercy jako przyjęcie spadku tylko co do wysokości aktywów.