Stymulatory serca

fot. pixabay.com

Stymulator (rozrusznik) serca to urządzenie elektroniczne, którego zadaniem jest przeciwdziałanie opisanej przed tygodniem bradykardii poprzez pobudzanie serca z odpowiednią częstością. Tym samym zapobiega on zasłabnięciom i omdleniom wynikającym ze zbyt wolnej pracy serca. Ma wielkość zbliżoną do pudełka zapałek, ale jest od niego o połowę cieńszy. Wszczepia się go pod skórę, poniżej obojczyka. Z sercem łączy się go za pomocą giętkich, zamkniętych w silikonowej osłonce kabelków (elektrod), które przez żyły wprowadza się do serca – w zależności od wskazań tylko do przedsionka, tylko do komory lub do obu jam (stymulatory dwujamowe – najczęstsze).

Współczesne stymulatory działają „na żądanie”: przez cały czas monitorują czynność serca, włączają się tylko wtedy, gdy jest ona zbyt niska. Oznacza to, że mając stymulator nastawiony np. na 60 uderzeń na minutę, można mieć tętno dużo szybsze. Nie zapobiegają one zaburzeniom rytmu (w tym migotaniu przedsionków), a jedynie pozwalają na bezpieczne zwiększanie dawek leków antyarytmicznych.

Poza możliwością wysyłania bodźców stymulujących (pobudzających serce) stymulatory posiadają pamięć wewnętrzną, w której rejestrowane są istotne dane kliniczne i techniczne. Odczytać z nich można np. średnią częstość rytmu z ostatniego okresu, liczbę arytmii, czas ich trwania, a nawet uzyskać zapis EKG z wewnątrz serca z okresu arytmii, co pozwala lekarzowi na podejmowanie decyzji o leczeniu. Ponadto urządzenie rejestruje stan zużycia baterii oraz parametry wskazujące, czy układ pracuje prawidłowo.

Kontrolę stymulatora i odczyt danych z pamięci przeprowadza się w czasie ambulatoryjnej wizyty w pracowni kontroli stymulatorów. Nad stymulatorem umieszcza się głowicę odczytującą, a następnie analizuje dane przesłane do specjalnego urządzenia (programatora). W czasie kontroli można indywidualnie dobrać parametry najlepsze dla pacjenta, np. przyspieszyć częstość stymulacji albo zaprogramować, by rytm serca przyspieszał się w miarę wykonywania wysiłku, co może poprawić wydolność fizyczną.

U pacjentów z dużym uszkodzeniem lewej komory serca i z jej niewydolnością, objawiającą się dusznością i znaczną męczliwością (np. po dużym zawale serca) coraz częściej stosuje się stymulatory trójjamowe, tzw. resynchronizujące. Trzecia elektroda, stymulująca bezpośrednio lewą komorę serca, ma za zadanie spowodować, by obie komory serca (prawa i lewa) kurczyły się w sposób najbardziej zbliżony do skurczu zdrowego serca, a więc prawie jednocześnie (synchronicznie).

Nowością ostatnich lat są malutkie stymulatory bezelektrodowe, wszczepiane przezżylnie bezpośrednio do wnętrza serca. Zarówno wskazania do ich zastosowania, jak też ich dostępność są w chwili obecnej bardzo ograniczone.

Idziemy nr 08 (799), 21 lutego 2021 r.