Leki i krzepnięcie krwi: II

Przed tygodniem pisałam o lekach zmniejszających krzepnięcie krwi stosowanych u chorych po zabiegach na naczyniach tętniczych oraz po wszczepieniu sztucznej zastawki serca. Są to pacjenci obarczeni dużym ryzykiem wytworzenia skrzeplin w sercu lub w naczyniach, a w konsekwencji dużym ryzykiem zatoru. Skrzeplina, która dostanie się do tętnicy doprowadzającej krew do mózgu, powoduje jej niedrożność, a następnie niedokrwienny udar mózgu. Im kaliber zatkanego naczynia większy, tym większe uszkodzenie mózgu.

Podobnie dzieje się w innych naczyniach tętniczych. Zatkanie naczynia zatrzymuje dopływ krwi do jakiegoś obszaru. Ryzykiem powstania zatoru obarczeni są także inni chorzy. Szczególną grupą są chorzy z migotaniem przedsionków oraz z zakrzepicą żył głębokich. Jednak u tych chorych poza antagonistami witaminy K (o których pisałam w poprzednim odcinku) coraz częściej stosuje się leki nowej generacji. Są to swoiste doustne antykoagulanty. W Polsce dostępne są na razie dwa preparaty – Pradaxa i Xarelto. Zaletą tych leków jest przyjmowanie stałej dawki bez konieczności częstych oznaczeń krzepliwości krwi, mają mniej interakcji z innymi lekami, a ich działanie jest dość krótkie (10-12 godzin). Dużym ograniczeniem w stosowaniu tych leków jest wciąż bardzo wysoka cena. Niekiedy alternatywą jest podawanie w iniekcjach podskórnych preparatów tzw. heparyny drobnocząsteczkowej (najczęściej Clexane lub Fraxiparine).

Stosowanie leków zmniejszających krzepnięcie krwi jest konieczne, zapobiega bowiem groźnym powikłaniom. Jest jednak obarczone dużym ryzykiem krwawień. Każdy pacjent otrzymujący takie leki jest informowany o tym, jak je stosować, jakich leków nie wolno przyjmować, jak powinna wyglądać dieta. Najczęstszym „grzechem” pacjentów jest przyjmowanie leków przeciwbólowych dostępnych nawet bez recepty. Leki te nasilają działanie preparatów z grupy inhibitorów witaminy K tak bardzo, że mogą nawet doprowadzić do zagrożenia życia. Jedynym dość bezpiecznym lekiem przeciwbólowym u tych chorych jest któryś z preparatów paracetamolu.

U niektórych chorych wskazane jest podawanie równocześnie dwóch lub nawet trzech preparatów zmniejszających krzepnięcie krwi w różnych mechanizmach.

Szczególną sytuacją dla pacjentów przyjmujących leki przeciwzakrzepowe lub przeciwpłytkowe jest planowany zabieg operacyjny. Leki zmniejszające krzepnięcie krwi mają różny okres działania, dlatego należy przerwać ich stosowanie kilka dni przed zabiegiem. W zależności od rodzaju zabiegu oraz od wskazań do leczenia przeciwzakrzepowego decyzje o odstawieniu lub zmniejszeniu dawek leków podejmuje lekarz indywidualnie dla każdego chorego. Niekiedy przed zabiegiem zachodzi konieczność zamiany antagonisty witaminy K na preparat heparyny podawanej podskórnie.

Izabela Pakulska – lekarz Idziemy nr 47 (479), 23 listopada 2014 r.