Opór przed zmianą

fot. Barbara Wiśniowska

Czasem wszyscy oprócz zainteresowanego wiedzą, że powinien on schudnąć, rzucić palenie i alkohol, zacząć spacerować, zdrowo się odżywiać, a on nie dopuszcza do siebie myśli, że prowadzi niezdrowy tryb życia, choć taka właśnie jest prawda.

Psychologiczny model Kübler-Ross opisuje etapy reakcji na stratę i zmianę. Sądzę, że znakomicie pasują one do podejmowania decyzji o odchudzaniu, rzucaniu palenia i wprowadzaniu innych zdrowych nawyków. Bez decyzji zainteresowanego jego otoczenie nie zdziała niczego. Nie można nikogo zmusić, żeby mniej jadł, chyba że się go ubezwłasnowolni i obezwładni – czego nie polecam. Zmiany są trudne. Łatwo się tylko o nich mówi, a tak naprawdę mało kto je lubi i opieramy się przed ich wprowadzeniem, zwłaszcza jeśli inicjatywa wychodzi z zewnątrz.

Pierwszym etapem jest zaprzeczanie. Ja wcale nie jem tak dużo, tylko mam słabą przemianę materii. Dziadek palił i długo żył. Wcale nie jest konieczne, żebym rzucił palenie, tylko żebyście przestali mnie o to nękać. Wcale nie piję dużo – tylko wtedy, kiedy mnie ktoś zdenerwuje. Nie mogę uprawiać żadnego sportu, bo mnie boli kręgosłup. Drugim etapem dojrzewania do zmiany jest gniew: Ta twoja metoda jest do niczego. Ta dieta jest niesmaczna. Kiedy nie palę i nie piję, to jestem agresywny i zmęczony. Trzecim etapem są negocjacje: Zacznę od nowego roku. Może wystarczy nie palić przy dzieciach? Jeszcze jeden kieliszek. Na tym etapie u osób depresyjnych może pojawić się spadek nastroju. Dopiero po tych etapach pojawia się akceptacja – nie u każdego. Czasami cała skomplikowana operacja kończy się na kupieniu butów do biegania, karnetu do dietetyka i ponownym zaprzeczaniu: Kiedy ja znajdę na to czas i energię?

Idziemy nr 18/19/2023