Co to znaczy wierzyć? Każdy w coś wierzy, komuś ufa. Nie da się nie wierzyć w nic. Tylko czy to „coś” jest wiary-godne? Wiara to nie religijne wzruszenia; to także nie tradycja ani ideologia czy światopogląd. Wiara to świadomy wybór – Komu i dlaczego warto zaufać – i wynikająca z niego życiowa postawa moralna. To uznanie czegoś za prawdę oparte na autorytecie. Im większy autorytet, tym mniejsze niebezpieczeństwo błędu. Wiara Bogu wyklucza więc możliwość błędu.
Odróżnia się dwie postawy: wierzyć w coś lub kogoś (np. w Boga, że istnieje) i wierzyć komuś, zwłaszcza Bogu, w to, co przekazał człowiekowi.
Rozróżnia się też wiarę jako depozyt, czyli w co się wierzy, i wiarę rozumianą jako wolny akt osoby, czyli on w to wierzy. Ta ostatnia sytuacja podlega przemianom, bo wiara jest rzeczywistością dynamiczną. Związana jest z nią możliwość kryzysów, np. porzucenie pobożności dziecinnej na rzecz dojrzałej wiary.
Wiara oznacza najpierw uznanie, że istnieje Bóg, a ja nie jestem bogiem. Istotą wiary religijnej jest poddanie siebie Bogu. Uznanie, że człowiek nie jest bogiem powoduje, że np. traktuje życie jako dar, a nie jako własność.
Natomiast niewiara to wiara, że Bóg nie istnieje. Istotą tej postawy jest przyjęcie, że człowiek stwarza sobie boga, a w rzeczywistości sam dla siebie jest bogiem i celem życia. Bo ateizm jest wiarą w bóstwo możliwości człowieka. Wiara to życiowy wybór, którego dokonuje sumienie. Polega na pokornym zawierzeniu siebie Bogu. Z tego powodu w każdej postaci ateizmu jest domieszka pychy.
Wiara jest splotem działania trzech czynników: Łaski, rozumu i woli. Rozum informuje, w co mamy wierzyć. Rozum mówi, komu i dlaczego warto zawierzyć; co jest wiary-godne. Rozum nie widzi Boga, ale czyta drogowskazy. Nierozumnie byłoby nie wierzyć drogowskazom. Wola musi wybrać: uznać prawdę lub ją odrzucić. Bez decyzji woli nie ma wiary. Dopiero wola rozstrzyga sytuację. Natomiast Łaska Boża jest uprzedzającym działaniem Boga w nas.
|