Najsłynniejszy krytyk Putina zamordowany

Rosyjski opozycjonista Borys Niemcow został zastrzelony w piątek 27 lutego wieczorem w centrum Moskwy. Zaatakowano go na Dużym Moście Moskworeckim nieopodal Kremla.

20150228 09:35 mz na podst. Rp.pl, TVN24.pl, PAP, aktual. 11:42
fot. PAP/EPA/SERGEI ILNITSKY, PAP/EPA/MAXIM SHIPENKOV

Przedstawiciele opozycji uważają, że doszło do mordu politycznego. Niemcow był jednym z najważniejszych przeciwników Kremla. Rzecznik prasowy prezydenta Rosji Dmitrij Pieskow poinformował, że Władimir Putin uważa to zabójstwo, mające "wszelkie znamiona mordu na zlecenie", wyłącznie za prowokację.

Nie wiadomo na razie, jak dokładnie zginął Niemcow. Według rzecznika Komitetu Śledczego Federacji Rosyjskiej Władimira Markina, do polityka oddano co najmniej siedem strzałów z przejeżdżającego samochodu. Inne źródła mówią o tym, że samochód najpierw zatrzymał się za opozycjonistą, a nieznani napastnicy (lub napastnik) wysiedli i dopiero wtedy zaczęli strzelać. Rosyjskie media podają, że Niemcowa trafiły w plecy cztery kule.

Atak nastąpił ok. godz. 23:40 czasu moskiewskiego (21:40 w Polsce). Politykowi towarzyszyła 23-letnia Anna Duricka, ukraińska modelka, z którą łączyły go bliskie stosunki. Wracali razem z restauracji. Podczas ataku nic się jej nie stało. Została już przesłuchana przez moskiewską policję.

Zabójstwo Borysa Niemcowa - Salon Dziennikarski Floriańska 3


Według agencji Interfax, dzięki nagraniom z monitoringu ustalono już numery rejestracyjne ich samochodu. Świadkowie mówią, że poruszali się oni białym fordem. Policja ogłosiła obławę na sprawców zabójstwa.

Na miejsce zbrodni przyjechali inni rosyjscy opozycjoniści, m.in. Ilia Jaszyn, który wyjawił dziennikarzom, że "Niemcowowi systematycznie grożono". Poinformował, że w ostatnim czasie przygotowywał on raport na temat udziału rosyjskiego wojska w działaniach zbrojnych na Ukrainie. Adwokat rodziny Niemcowa i jego partii "Parnas" Wadim Prochorow dodał, że policja nie zareagowała na zgłoszenie owych gróźb.

Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow podał, że "prezydent polecił szefom Komitetu Śledczego, MSW i Federalnej Służby Bezpieczeństwa utworzenie wspólnej grupy śledczej i objęcie osobistego nadzoru nad dochodzeniem". Nad rzekę Moskwę przybyli rosyjski minister spraw wewnętrznych Władimir Kołokolcew oraz naczelnik moskiewskich struktur MSW Anatolij Jakunin.

W lutym Niemcow udzielił wywiadu gazecie "Sobiesiednik". Przyznał w nim, że boi się, iż Putin "może go wkrótce zabić". "Trochę się boję. Nie tak mocno, jak moja matka, ale jednak... Ale też nie boję się go aż tak bardzo. Gdybym się go bał, na pewno nie stanąłbym na czele opozycyjnej partii" – mówił polityk.

W najbliższą niedzielę, 1 marca, ulicami Moskwy miał przejść opozycyjny marsz o nazwie "Wiosna", który Niemcow współorganizował. Miało to być pierwsze w tym roku duże wystąpienie przeciwko polityce Putina. Agencja Interfax przytacza opinię rosyjskich śledczych, że zabójstwo mogło być prowokacją wobec jego uczestników. W związku z zabójstwem Niemcowa marsz w Moskwie został odwołany, a w jego miejsce zostanie zorganizowana manifestacja żałobna. Zgodnie z planem odbędą się jednak marsze poza rosyjską stolicą.

Temat zabójstwa dominuje w mediach społecznościowych. Komentatorzy podkreślają, że Niemcow zginął w miejscu uważanym za jedno z najbezpieczniejszych w Rosji. "Zabity kilka metrów od Kremla, w miejscu chronionym i filmowanym ze wszystkich stron" – napisał na Twitterze szef niezależnej stacji radiowej Echo Moskwy Aleksiej Wieniediktow.

Reagują także politycy. "Szok. Borysa zabili. Trudno w to uwierzyć. Nie wątpię, ze zabójcy będą ukarani. Prędzej czy później" – to wpis prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki.

Prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama potępił zabójstwo i wezwał władze Rosji do "przeprowadzenia szybkiego, obiektywnego i przejrzystego dochodzenia oraz zapewnienia, że winni zostaną pociągnięci do odpowiedzialności".

W latach 1997-1998, za prezydentury Borysa Jelcyna, Niemcow był wicepremierem reformatorskiego rosyjskiego rządu. Po dojściu do władzy Władimira Putina, w 1999 r. stanął na czele opozycyjnego Sojuszu Sił Prawicowych. W 2008 r. kandydował na urząd prezydenta. Cztery lata później stał się współzałożycielem Republikańskiej Partii Rosji – Partii Narodowej Wolności.

Niemcow opowiadał się za liberalnymi reformami gospodarczymi. Wyrażał sprzeciw wobec ubiegłorocznej aneksji Krymu przez Rosję, ujawnił też wielkie nieprawidłowości przy przygotowaniach do zimowych igrzysk olimpijskich w Soczi. Organizował akcje protestacyjne przeciw obecnym władzom Rosji. Przygotowywał wiele krytycznych wobec nich raportów. Zginął w wieku 55 lat.