Przed ważną premierą

O „Przysiędze Ireny” napisałem recenzję w „Idziemy” w numerze wielkanocnym (13/2024). Film wchodzi na ekrany 19 kwietnia. Z okazji premiery chciałbym ponownie zachęcić czytelników do obejrzenia tego dzieła, zrealizowanego przez niezależnych kanadyjskich producentów (z finansowym udziałem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej i Filmoteki Narodowej) w Lublinie i okolicach Warszawy. Jego twórcy poruszyli bardzo ważną dla nas tematykę, związaną z niesieniem przez Polaków pomocy prześladowanym Żydom w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939–1944.

Przypomnijmy, że scenariusz filmu został oparty na wspomnieniach Ireny Gut-Opdyke, która po zamieszkaniu po wojnie w Ameryce w podeszłym wieku ujawniła swoje niezwykłe czyny w Tarnopolu, gdzie w latach wojny jako dziewiętnastoletnia dziewczyna, narażając życie, uratowała kilkunastu Żydów od niechybnej śmierci. Irena, pracując przymusowo w fabryce amunicji, została zauważona przez komendanta ważnego dla Niemców zakładu, majora Rugemera, który zabrał ją do zagrabionej właścicielom willi, gdzie urządził swoją rezydencję. Dziewczyna miała pracować tam jako gosposia. Korzystając z tego, zabrała do willi poznanych w fabryce Żydów i ukryła ich w piwnicach domu. Dzięki niezwykłej odwadze, uporowi, inteligencji, sprzyjającym zbiegom okoliczności i w końcu nieoczekiwanej postawie Rugemera udało jej się przeżyć wojnę i wyjechać do Ameryki.

Film ten, jeden z niewielu życzliwych Polsce utworów o problematyce Holocaustu (większość ma wymowę antypolską) zrealizowanych przez producentów zachodnich, pojawił się w ważnym dla nas momencie. Tematyka pomagania Żydom w czasie wojny staje się dziś coraz bardziej gorąca w publicystyce, wspomnieniach i medialnych reportażach. W ślad za filmami o bohaterstwie rodziny Ulmów pojawiają się kolejne dokumenty i wspomnienia o podobnych czynach polskich rodzin, zakończonych często męczeńską śmiercią Polaków. Można więc powiedzieć, że mamy aktualnie do czynienia z coraz większą akcją sprzeciwiania się rozmaitym antypolskim roszczeniom, a także nagonce na nasz kraj w ciężkiej sytuacji międzynarodowej i podczas wojny w Izraelu.

Z okazji premiery filmu do Polski ma przyjechać osiemdziesięcioletni dziś Roman Haller, którego rodzice zostali cudem uratowani przez Irenę Gut. Wkrótce po wyjściu z kryjówki ciężarna matka urodziła Romana, który dziś potwierdza, że żyje dzięki Irenie. Premiera „Przysięgi Ireny” zapowiada się więc emocjonująco. Dlatego warto ją polecić.

„Przysięga Ireny” (Irena’s Vow). Kanada/Polska, 2023. Reżyseria: Louise Archambault. Wykonawcy: Sophie Nelisse, Dougray Scott, Andrzej Seweryn i inni. Premiera: 19 kwietnia