Obrona Grodna

Wydarzenia z polskiego frontu wschodniego w 1939 r. wciąż pozostają nieznane większości Polaków. Pamiętamy, być może, rozkaz marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego – „z Sowietami nie walczyć” – i niewiele ponad to.

Tymczasem, gdy 20 września sowieckie czołgi dotarły pod Grodno, zastały przygotowaną obronę. – To fascynująca sprawa, dlaczego tak się stało i czemu polscy żołnierze walczyli nie tylko dzielnie, ale i skutecznie – mówi Robert Miękus, autor scenariusza i reżyser filmu.

Po polskiej stronie broniło się z początku 2,5 tysiąca, a potem nawet 4 tys. żołnierzy, mających do dyspozycji broń ręczną i dwa działa przeciwlotnicze; wspierała ich uzbrojona w butelki z benzyną młodzież. Udało się im zniszczyć ponad dwadzieścia sowieckich czołgów i samochodów pancernych. Nie było szans na zwycięstwo; żołnierze w większości odeszli w kierunku granicy litewskiej, a cywile pozostali. Kilkaset osób, zarówno wojskowych, jak i cywilnych (także harcerzy) wymordowali żołnierze Armii Czerwonej po wkroczeniu do miasta.

W trakcie walk miały miejsce dramatyczne sceny. Sowieci przywiązali do czołgu kilkunastoletniego chłopca, Tadzika Jasińskiego, który zmarł potem od ran. Z kolei miejscowi komuniści usiłowali wzniecić antypolskie powstanie, które jednak szybko zostało stłumione.

Półgodzinny film dokumentalny powstaje z inicjatywy Fundacji Joachima Lelewela oraz Związku Polaków na Białorusi. Ma zawierać wypowiedzi historyków, a także liczne inscenizacje z udziałem grup rekonstrukcyjnych. – Niestety, wciąż brakuje pieniędzy – mówi Robert Miękus. Nawet, jeśli wiele rzeczy będzie za darmo lub półdarmo, to koszty będą spore. Np. minuta zdjęć archiwalnych to co najmniej 3 tys. zł. Poszukiwani są więc sponsorzy.

Organizatorzy zbierają też środki na portalu crowdfundingowym polakpotrafi.pl. Proszą o wpłacanie od 5 złotych wzwyż, a w zamian oferują symboliczne nagrody, od podziękowań po możliwość udziału w uroczystej premierze albo nawet w produkcji filmu.

Oto adres: http://polakpotrafi.pl/projekt/grodno.

Szczegółowe informacje o całym przedsięwzięciu zamieszczane są na specjalnej stronie filmu: http://klubprzyjaciolfilmugrodno1939.wordpress.com/

Na bieżąco wiadomości podawane są też na stronie Fundacji Joachima Lelewela na Facebooku: https://www.facebook.com/fundacjalelewela. – Liczymy na choćby najmniejsze wpłaty – mówią organizatorzy.

P. K. Idziemy nr 31 (463), 3 sierpnia 2014 r.