Powodem takiej promocji jest zapewne fakt, że „Demon”, podobnie jak dwa poprzednie obrazy zmarłego samobójczą śmiercią Marcina Wrony, przesiąknięty jest atmosferą zła i nihilizmu. Do tego trzeba dodać antykatolicką i antypolską wymowę tego utworu. Reżyser nie ukrywał w wywiadach, że chciał tu zawrzeć komentarz do tzw. debaty na temat relacji polsko-żydowskich. W istocie jednak owa debata polega dziś na produkowaniu i intensywnym międzynarodowym promowaniu książek i filmów oskarżających Polaków o zbrodnie na Żydach. „Demon” doskonale wpisuje się w tę narrację.
Do prowincjonalnego miasteczka przyjeżdża młody Anglik w celu poślubienia pięknej Polki. Ojciec panny młodej daruje nowożeńcom stary dom, gdzie po ślubie rozpoczyna się wesele, zamieniające się stopniowo w horror. Reżyser, w ślad za głośnym filmem Smarzowskiego „Wesele” (stale wznawianym w telewizji), ukazuje istną karykaturę polskiego wesela, w którym biorą udział żałośni pijacy i prymitywy. W takiej wizji wesela (karykatura Wyspiańskiego w ślad za Smarzowskim) pojawia się nagle Dybuk z klasycznej sztuki żydowskiej. Pan młody wpada bowiem w szał i zaczyna odkopywać w ogrodzie kości żydowskiej dziewczyny, w domyśle zamordowanej przed laty przez Polaków, którzy później zajęli żydowski dom. Duch owej dziewczyny jako Dybuk wchodzi w ciało pana młodego i zaczyna nękać pijanych gości weselnych jako wyrzut sumienia. W wymiarze symbolicznym „Demon” jest wielkim oskarżeniem Polaków o masowe zbrodnie.
Nie jest to jedyny film tego rodzaju. W kolejce czekają następne, w tym polsko-niemiecka koprodukcja „Letnie przesilenie” i debiut reżyserski „Klezmer”. Natomiast film „Sprawiedliwy” Michała Szczerbica o ratowaniu dziewczynki żydowskiej przez polskie małżeństwo (pisałem o nim w „Idziemy” w relacji z festiwalu „Młodzi i Film”) nie został dopuszczony do konkursu w Gdyni. Co więcej, polski dystrybutor odwołał zapowiedzianą na listopad premierę filmu, nie podając nowego terminu. W tej sytuacji trudno zrozumieć, dlaczego w tygodniku „W Sieci” ukazały się wywiad z Wroną i pozytywna recenzja „Demona”.
„Demon”, Polska, 2015. Reżyseria – Marcin Wrona. Wykonawcy: Itay Tiran, Agnieszka Żulewska, Andrzej Grabowski, Tomasz Schuchardt i inni. Dystrybucja – Kino Świat
 |
Mirosław Winiarczyk |
Co? Gdzie? Kiedy?
