Niezmiennie zaskakujące są reakcje mediów na publikację danych statystycznych zebranych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC (ISKK), a dotyczących życia religijnego polskich katolików. W tym roku szczególnie, ponieważ opublikowane dane dotyczą 2021 r., kiedy obowiązywały obostrzenia covidowe i na Mszach świętych wierni mogli zajmować połowę miejsc w świątyniach. Każdy myślący człowiek wie, że w tym wypadku odsetek osób uczęszczających na niedzielną Mszę (dominicantes) – 28,3 proc. – i przystępujących do komunii (communicantes) – 12,9 proc. – nie będzie miarodajny. Zresztą, w komentarzu do danych statystycznych opublikowanym przez Konferencję Episkopatu Polski czytamy, że „ISKK zdecydował się przeprowadzić badania, aby utrzymać roczny cykl prowadzonych statystyk”. Pojawia się zatem pytanie, czy w takiej sytuacji w ogóle powinno się badania przeprowadzać. Odpowiedź na nie pozostawię osobom zajmującym się badaniami statystycznymi.
Pomimo tak klarownych wyjaśnień w mediach pojawiły się nagłówki w rodzaju „tak źle jeszcze nie było”, „księża załamują ręce”, „zdumiewająco niski odsetek katolików na mszach”. Zdumiewające to są te nagłówki, wskazujące na wyłączenie funkcji logicznego myślenia u niektórych redaktorów lub wypracowaną umiejętność uderzania w Kościół przy okazji wszystkich zagadnień, jakie się pojawiają.
Niemniej jednak ISKK przedstawił również dane dotyczące liczby udzielanych sakramentów: chrztu, komunii świętej, bierzmowania, małżeństwa. W przypadku wszystkich tych sakramentów nastąpił wzrost, ale o tym media już milczą. Z kolei w innych krajach przy okazji publikacji statystyk największą wagę przykłada się do tego, ile osób w danym roku wystąpiło z Kościoła katolickiego. Natomiast odsetek dominicantes i communicantes jest w ostatnich latach tak niski, że wielokrotnie przewyższa go nawet niemiarodajny odsetek polskich katolików z okresu pandemicznego.
Niemal w tym samym czasie co w Polsce Konferencja Episkopatu Austrii opublikowała dane, z których wynika, że w 2022 r. niemal 91 tys. osób opuściło Kościół katolicki. Jeśli chodzi o uczestników niedzielnych Mszy świętych, to w 2021 r. wskaźnik wyniósł 5,3 i 5,9 proc. (w austriackich kościołach przeprowadza się badanie w dwie niedziele).
Z kolei w Belgii odsetek wiernych uczestniczących w niedzielnej Mszy świętej w 2021 r. wyniósł 2,5 proc. Inaczej niż w Polsce Kościół w Belgii odnotował także spadek liczby wszystkich udzielanych sakramentów. Jednak to, co najbardziej uderza w danych dotyczących wspólnoty katolickiej w Belgii, to – jak podaje portal Aleteia – trzystuprocentowy w stosunku do roku 2019 wzrost liczby próśb o wykreślenie wiernych z ksiąg chrzcielnych. Trend ten przybiera na sile także w innych krajach, z których wiodącym są Niemcy, odnotowujące każdego roku rekordowy odsetek wystąpień wiernych z obu Kościołów: katolickiego i ewangelickiego. Stąd też coraz więcej europejskich państw przestaje być krajami katolickimi czy chrześcijańskimi, wyznawcy Chrystusa bowiem już nie stanowią w nich większości.
Do takich państw zaliczają się obecnie Niemcy. W ubiegłym roku, po raz pierwszy od stuleci, mniej niż połowa obywateli niemieckich należała do któregoś z tych dwóch Kościołów chrześcijańskich. Również w zeszłym roku po raz pierwszy liczba chrześcijan w Anglii i Walii wyniosła mniej niż połowę mieszkańców. Przy czym ci, którzy porzucają chrześcijaństwo, nie czynią tego dla innych wyznań. Stają się osobami bezwyznaniowymi.
W ten sposób Europa powoli zmienia swoje oblicze, a wypowiedziane w 1969 r. słowa ks. prof. Ratzingera – o tym, że Kościół będzie „niewielki i będzie musiał zacząć od nowa, mniej więcej od początku. Nie będzie już w stanie zajmować wielu budowli, które wzniósł w czasach pomyślności. Ponieważ liczba jego zwolenników maleje, więc straci wiele ze swoich przywilejów społecznych” – wypełniają się na naszych oczach.
Co? Gdzie? Kiedy?
