Fundusz Kościelny - jaka powinna być droga zmian prawnych? cz. II

Poprzednia część artykułu: Fundusz Kościelny - jaka powinna być droga zmian prawnych? cz. I

Przykład włoski

Logika przyjęta w polskim Konkordacie nie jest niczym szczególnym w odniesieniu do innych państw. Np. we Włoszech, w ślad za przyjętym w 1984 r. Konkordatem,  powołano specjalną komisję parytetową, poświęconą sprawom finansowym. Szybko przygotowała ona nowe regulacje prawne, które zostały zaaprobowane przez obie strony, co sprawiło, że stały się obowiązującym prawem zarówno w porządku kościelnym jak i państwowym.

Dotychczasowe uzgodnienia państwowo-kościelne nt. Funduszu Kościelnego

W 2012 r. podjęte zostały rozmowy pomiędzy rządem a Kościołem katolickim, a także innymi związkami wyznaniowymi, dotyczące przekształcenia Funduszu Kościelnego w dobrowolny odpis podatku przekazywanego na rzecz wybranego związku wyznaniowego przez wiernych.

Rozmowy te rozpoczęło w ślad za expose premiera Tuska, który zapowiedział likwidację Funduszu.

Podczas spotkania Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i Konferencji Episkopatu Polski, 15 marca 2012 r. minister Michał Boni przekazał stronie kościelnej "Projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego oraz niektórych innych ustaw".

20 marca 2012 r. na wniosek ministra administracji i cyfryzacji Michała Boniego został reaktywowany Zespół ds. Finansów Rządowej Komisji Konkordatowej, a 22 marca 2012 r. nuncjusz apostolski w Polsce ustanowił niezależnie od istniejącego Zespołu ds. Finansów Kościelnej Komisji Konkordatowej Zespół ds. Realizacji art. 22 Konkordatu. Od strony rządowej rozmowom tym przewodniczył Michał Boni, minister administracji i cyfryzacji, gdyż w jego resorcie znajdował się wówczas departament ds. wyznaniowych. Dziś Departament Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych funkcjonuje w strukturach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

3 kwietnia 2012 r., w siedzibie Sekretariatu Konferencji Episkopatu, obyło się pierwsze posiedzenie wspomnianych zespołów. W jego efekcie uzyskano zgodę na: przygotowanie projektu dwustronnej umowy między Radą Ministrów a Konferencją Episkopatu działającą z upoważnienia Stolicy Apostolskiej.

26 lipca 2013 r. został przekazany do konsultacji społecznych m. in. poprzez zamieszczenie na stronach internetowych Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji "Projekt ustawy z dnia …. o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz niektórych innych ustaw (projekt z dnia 25 lipca 2013 r.)". Następnie sekretarz generalny KEP bp Wojciech Polak przesłał do MAiC uwagi ze strony KEP uzgodnione ze Stolicą Apostolską.

30 października 2013 r. odbyło się kolejne spotkanie ekspertów, a następnie strona rządowa przedstawiła projekt umowy, która miała opisywać kształt przyszłych rozwiązań ustawodawczych, określających sposób przekształcenia Funduszu Kościelnego oraz sposób wprowadzenia odpisu podatkowego w wysokości 0,5%. Umowa powinna zawierać jako załącznik uzgodniony przez obie strony projekt ustawy, który rząd miałby złożyć w parlamencie. Do realizacji tego postanowienia aż do końca ówczesnej kadencji parlamentu (2015 r.) nie doszło. Głównym powodem był najprawdopodobniej sprzeciw niektórych innych związków wyznaniowych, które obawiały się, że – biorąc pod uwagę rozproszenie ich wiernych – poziom deklarowanych przez nich wpłat mógłby być zbyt niski.

Rozmowy na temat przekształcenia Funduszu Kościelnego nie były kontynuowane w trakcie rządów Zjednoczonej Prawicy, choć prawdopodobnie mogłyby się zakończyć rozwiązaniem satysfakcjonującym wszystkie strony.

Łukasz Kasper, Marcin Przeciszewski, lk, mp